قبل از اینکه بخواهیم درباره‌ی تفاوت بین ERP (برنامه‌ریزی منابع سازمانی) با BPMS (سیستم مدیریت فرایند کسب‌وکار) صحبت کنیم؛ در ابتدا به‌صورت خلاصه ERP و BPMS را تعریف کرده و سپس به بیان تفاوت میان این دو نرم‌افزار برای مدیریت کسب‌وکار می‌پردازیم.
ERP یا برنامه‌ریزی منابع سازمانی چیست؟
ERP تمام سیستم‌های اصلی سازمان شما مانند منابع انسانی، حسابداری، حقوق و دستمزد، موجودی، خرید، تولید و CRM را با استفاده از یک رابط کاربری مرکزی یکپارچه می‌کند. پایگاه داده‌ی مشترک موجود در هسته‌ی نرم‌افزار ERP است که امکان همکاری بین بخش‌های مختلف را فراهم می‌کند. این همکاری منجر به ساده‌سازی فرایندهای کسب وکار می‌شود که به‌نوبه‌ی خود کارایی و بهره‌وری را افزایش می‌دهد.
نسخه‌ی جدید نرم‌افزار ERP شامل الگوریتم‌های یادگیری ماشین برای تهیه‌ی گزارش‌های دقیق و هوشمندانه است. با استفاده از نرم‌افزار ERP، تصمیم‌گیرندگان اصلی در سازمان می‌توانند نگاهی اجمالی به تمام عملیات کسب‌وکار داشته باشند؛ اتوماسیون فرایندها منجر به کاهش بوروکراسی و افزونگی اطلاعات می‌شود. شرکت‌ها می‌توانند از این سیستم برای کاهش ریسک‌پذیری خود و مطابقت با الزامات مختلف نظارتی استفاده کنند. برای خواندن مقاله‌ی کامل درباره‌ی ERP می‌توانید از این لینک اقدام کنید.
BPMS یا نرم‌افزار مدیریت فرایندهای کسب‌وکار چیست؟
نرم‌افزار BPM یا (BPMS) ابزاری برای اتوماسیون فرایند است. این نرم‌افزار به شما کمک می‌کند تا فرایندهای روزمره و روتین سازمان خود را برای شناسایی و از بین بردن گلوگاه ها، کنترل هزینه‌های شرکت، کارایی بیشتر فرایندهای روزمره و روتین و اطمینان از اثربخش بودن افراد مشارکت‌کننده در فرایندهای سازمان، ترسیم کنید. مجموعه نرم‌افزارهای BPMS بر مبنای چهار متدولوژی اصلی کار می‌کنند:
- مدل سازی: فرایند کاری ترسیم‌شده و زمان و هزینه‌ی موردنیاز برای اجرای فرایند اندازه‌گیری می‌شود.
-
اتوماسیون (خودکار سازی): فرایند از یک فرایند دستی به یک فرایند الکترونیکی تبدیل می‌شود که در آن داده‌ها در فرم های تحت وب جمع‌آوری می‌شوند و به‌راحتی به/از برنامه‌های کاربردی شخص ثالثِ موجود منتقل می‌شوند.
- مدیریت: کسب اطلاعات از فرایندها، داده‌های کسب‌وکار در آن فرایندها و اثربخشی مشارکت‌کنندگان در فرایند.
-
بهینه سازی: فراگیری اینکه چگونه فرایند، کار روزمره و روتین سازمان را کارآمدتر و مقرون‌به‌صرفه‌تر کرده و اشتباهات مربوط به ورود داده و برنامه را کنترل می‌کند.
تفاوت بین نرم‌افزار ERP و BPMS چیست؟
تفاوت بین مدیریت فرایند کسب وکار (BPM) و برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) می‌تواند کاملاً مبهم باشد. اگر بخواهیم قیاسی بین BPM و ERP در استراتژی کسب‌وکار داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم که BPM یک اقدام یا عمل است درحالی‌که ERP یکی از فناوری‌هایی است که می‌تواند از این اقدام یا عمل پشتیبانی کند. یعنی در حقیقت BPM اقدامی است که سازمان می‌تواند آن را بدون استفاده از فناوری پیاده‌سازی کند؛ اما ERP از فناوری‌های مختلفی برای اجرا استفاده می‌کند. هرچند که داشتن یک سیستم مدیریت فرایند کسب‌وکار (BPMS) یا یک ERP می‌تواند توانایی شما را در اجرای BPM افزایش دهد.
از سوی دیگر پیاده‌سازی ERP علاوه بر فناوری به مهندسی مجدد فرایندهای کسب وکار، مدیریت تغییر، تغییر در فرهنگ سازمانی… و به‌طور خلاصه تغییر در استراتژی‌های کلان سازمانی نیاز دارد. به زبان ساده یعنی یکپارچگی اطلاعات در تمامی عملکردها و توابع کسب‌وکار. با پیاده‌سازی ERP در سازمان و پیوند میان ماژول‌های آن سازمان به یک منبع واحد داده دسترسی پیدا می‌کند.
اگر بخواهید BPM را با استفاده از فناوری در سازمان پیاده‌سازی کنید باید فناوری‌های تشکیل‌دهنده‌ی BPMS Architecture را که شامل ابزارهای شبیه‌سازی و طراحی (Design & Simulation tools)، رجیستری فرایند (Process Registry)، Rules Engine، Integration Services، Data Repository و سرویس‌های نظارتی (Monitoring Services) است، در نظر بگیرید. ممکن است شما همه یا تنها برخی از این مؤلفه‌ها را به‌عنوان بخشی از BPMS Architecture خود به‌کارگیرید، اما به‌احتمال‌زیاد همه‌ی آن‌ها را از یک فروشنده‌ی یکسان خریداری نمی‌کنید. سؤال اصلی که باید بدان پاسخ دهید این است که آیا شما به همه‌ی آن‌ها نیاز دارید؟ اکثر سازمان‌ها از قبل برخی ابزارهای BPM را در اختیار دارند، بنابراین باید ارزیابی درستی از ابزارهای موجود انجام شود تا مشخص شود در صورت نیاز به چه ابزارهای اضافی برای اجرای BPM نیاز دارید. برخلاف نرم‌افزار ERP که ممکن است “یکپارچه” باشد، مؤلفه‌های معماری BPMS معمولاً به‌عنوان یک کلِ یکپارچه در دسترس نیستند.
تا به اینجا متوجه شدیم که BPMS و ERP دو فناوری متمایز هستند، بنابراین تفاوت اصلی میان این دو در چیست؟
درحالی‌که ERP بر توابع و عملکردهای سازمانی متمرکز است، اما BPMS یک رویکرد فرایند محور را در پیش می‌گیرد. بااین‌حال ERP و BPMS هر دو، مؤلفه‌های تعریف فرایند و یکپارچه‌سازی را دارند، پس این مورد شباهت بین نرم‌افزار برنامه‌ریزی منابع سازمانی و نرم‌افزار مدیریت فرایندهای کسب‌وکار است.
BPMS در هسته‌ی اصلی خود روی بهینه‌سازی کارایی فرایندهای موجود کسب‌وکار تمرکز دارد یعنی نظارت بر اثربخشی فرایند، مدل‌سازی فرایند و شبیه‌سازی فرایند. بنابراین می‌توان آن را به‌عنوان یک‌لایه‌ی هوشمند فرایندی توصیف کرد که ممکن است با نرم‌افزار ERP سازمان، ادغام شود. اکثر ERP ها از ویژگی‌های فرایندهای داخلی سازمان پشتیبانی می‌کنند و این باعث می‌شود تا شما قادر باشید آن‌ها را متناسب با عملکرد خود اتخاذ، شخصی‌سازی یا پیکربندی کنید. اما اگر به دنبال انعطاف‌پذیری همراه با تغییر در فرایندها، مدیریت انعطاف‌پذیری در قواعد کسب‌وکار، مدل‌سازی فرایند ، طراحی، اجرا و نظارت بر فرایندهای کسب‌وکار خود برای بهبود مستمر هستید، استفاده از BPMS راه‌حلی مناسب برای پیشبرد اهداف شماست. زیرا شما تنها با یک نسخه از فرایند که با سایر فرایندها یکپارچه‌شده روبرو نخواهید بود و می‌توانید به‌صورت پویا تصمیم بگیرید که کدام نسخه‌های فرایند را برای کدام یک از کاربران سیستم ترسیم کنید.
درواقع جذابیت BPMS در این است که شما می‌توانید فرایندها را در سیستم‌های مختلف، برنامه‌ها و مخازن داده فراتر از دامنه‌ی اختیار موجود در سیستم ERP خود، مدیریت کنید. بنابراین، اگر سازمان شما توانایی پرداخت پیاده‌سازی تمامی ماژول‌های ERP را که هزینه‌ی بسیار بالایی دارند را ندارد، می‌توانید BPMS را برای مدیریت فرایندهایی که تحت پوشش ERP نیستند، پیاده‌سازی کنید و متناسب با بودجه‌ی خود بهترین انتخاب را داشته باشید. البته با پیاده‌سازی BPMS هنوز هم می‌توانید از مزایای یکپارچگی با چندین منبع داده یا پایگاه داده‌ی خارجی استفاده کنید. اگرچه هر دو فناوری می‌توانند به‌طور مستقل وجود داشته باشند، اما ترکیبی از این دو یا ترکیبی از مؤلفه‌های آن‌ها زمانی که قادر به پیاده‌سازی کامل آن‌ها نباشید می‌تواند به شما کمک کند.
یکی از مواردی که اغلب توسط سازمان‌ها و افراد اشتباه برداشت می‌شود، تصور یکی بودن سیستم‌های مدیریت فرایند کسب‌وکار (BPMS) و برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP) است. درست است که شباهت‌هایی بین آن‌ها وجود دارد، اما تفاوت‌های اساسی نیز وجود دارد که این دو را کاملاً متمایز می‌کند. هردوی این سیستم‌ها به‌طورکلی در یک سازمان پیاده‌سازی می‌شوند تا به افزایش کارایی، کاهش هزینه‌ها و افزایش سود کمک کنند، اما اینکه شما کدام سیستم را انتخاب می‌کنید درنهایت به اهداف خاص و نیازهای عملکردی سازمان شما بستگی دارد. قبل از اینکه به شباهت‌ها و تفاوت‌های دیگر بین این دو سیستم بپردازیم، بیایید با مروری بر آنچه هر یک این سیستم‌ها انجام می‌دهند و اینکه معمولاً برای چه کاری استفاده می‌شوند، آغاز کنیم.
مدیریت فرایند کسب‌وکار (BPM) رویکردی متمرکز بر ثبت و بهبود فرایندهای کسب‌وکار برای کارایی بیشتر سازمان است. این کار را می‌توان با بررسی وضعیت نهایی فرایندهای موجود در سازمان و سپس مستندسازی مراحل در نقشه‌های فرایندی انجام داد. در زیر یک نمونه نقشه فرایندی را مشاهده می‌کنید.
هنگامی‌که فرایندهای یک بخش (یا حتی سازمان به‌طورکلی) در نقشه‌ی فرایندی ترسیم شدند، آنگاه شما می‌توانید بفهمید که ناکارآمدی‌ها و گلوگاه‌ها کجاست. این نقشه‌ی فرایندی به شما بینشی را ارائه می‌دهد تا برای کاهش هزینه‌ها و بهبود کارایی کلی به‌طور آگاهانه در هر فرایند، تغییرات لازم را ایجاد کنید. بیشتر شرکت‌ها، هنگامی‌که بخواهند ابتکاری برای بهبود کسب‌وکار خود انجام دهند، پیاده‌سازی یک سیستم BPM اختصاصی را در نظر می‌گیرند تا به آن‌ها در مدل‌سازی، تحلیل و بهینه‌سازی فرایندها برای پیشبرد تحولات کسب‌وکار کمک کند. برای دستیابی به مجموعه گسترده‌ای از اهداف سازمان، BPM می‌تواند در انواع مختلف بخش‌های کسب‌وکار پیاده‌سازی شود. چند نمونه در زیر آمده است:
- در مراقبت‌های بهداشتی: برای بهبود فرایندهای بیمار محور و ارائه‌ی مراقبت با کیفیت بهتر
- در تولید: برای شناسایی و کاهش ناکارآمدی در یک خط تولید برای کاهش گلوگاه‌ها
- در ساخت‌وساز: برای شناسایی ریسک‌های احتمالی بهداشت و ایمنی و آگاهی کارکنان از سیاست‌ها و روش‌های کار در محل کار
- در امور مالی: مطابقت با مقررات سازمان رفتار مالی (FCA)
در مقابل ERP یک سیستم نرم‌افزاری است که از تعدادی برنامه‌ی کاربردی یکپارچه تشکیل‌شده است که برای جمع‌آوری، ذخیره، مدیریت و تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از چندین فعالیت مختلف کسب‌وکار استفاده می‌کند، مانند:
- خرید و فاکتور
- حقوق و دستمزد
- مدیریت موجودی کالا
- ساخت
سیستم‌های ERP به کسب‌وکار اجازه می‌دهد تا فرایندهای اصلی خودشان را در زمان واقعی با استفاده از مجموعه‌ای از پایگاه داده‌های یکپارچه‌شده، مشاهده کنند و منابع مربوط به حوزه‌های مختلف کسب‌وکار مانند پول نقد، مواد اولیه و سطح موجودی فعلی را ردیابی کنند. یک سیستم ERP در درجه‌ی اول اطلاعات اصلی را ذخیره می‌کند، اما بااین‌وجود برخی از پلتفرم‌هایی هم هستند که دارای برخی از قابلیت‌های تجزیه‌وتحلیل و بهبود فرایند هستند. از سیستم برنامه‌ریزی منابع سازمانی معمولاً در مواردی که چندین فرایند به‌هم‌پیوسته وجود دارد که عملیات اصلی را توصیف می‌کنند مانند مدیریت مشتری، پردازش سفارش، حمل‌ونقل، پرداخت‌ها …. استفاده می‌شود.
آیا یک راه‌حل نرم‌افزاری (BPMS) می‌تواند جایگزین یک سیستم ERP بزرگ شود؟
ERP برای ذخیره‌سازی داده‌های کل شرکت استفاده می‌شود، درحالی‌که BPM ابزاری کاربردی برای اندازه‌گیری و بهبود کلیه‌ی فرایندهای کسب‌وکار در یک شرکت است. تفاوت اصلی بین ERP ها و BPMS این است که BPMS نیازی به ذخیره‌ی تمام داده‌های شرکت ندارد، درواقع BPM برای خودکارسازی و رفع نواحی مشکل‌دار در کلیه‌ی فرایندهای کسب‌وکار شرکت طراحی‌شده است.
امروزه به‌طورکلی راه‌حل‌های سازمانی در 3 سیستم اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند:
-
برنامه‌ریزی منابع سازمانی (ERP): سیستمی است که تمام داده‌های شرکت را در یک مکان با یکدیگر یکپارچه می‌کند و ابزار اصلی مدیران ارشد برای مدیریت بهتر مسئولیت‌های آن‌هاست.
-
مدیریت فرایند کسب‌وکار (BPM): ابزار اصلی برای اقتصاددانان شرکت است که به تجزیه‌وتحلیل کلیه‌ی فرایندهای کاری کسب‌وکار یک شرکت کمک می‌کند.
-
مدیریت ارتباط با مشتری (CRM): اصلی‌ترین ابزار کار برای مدیران فروش است که به آن‌ها کمک می‌کند تا نتایج بهتری را کسب کنند.
بااین‌حال BPM می‌تواند جایگزین ERP شود، اما تمام پتانسیل ERP را برای شما فراهم نمی‌کند. برای تبدیل‌شدن به یک رهبر در حوزه‌ی موردعلاقه خودتان باید از همه‌ی ابزارهای ممکن استفاده کنید که می‌تواند ارزش بیشتری برای کسب‌وکار شما ایجاد کند. بااین‌حال بدون گرفتن مشاوره، هیچ‌گاه برای خرید این نرم‌افزارها اقدام نکنید زیرا ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری برای شرکت ازجمله پیامدهای منفی مالی، آسیب به برند و از دست دادن بازار محصول باشد.
همان‌طور که بیان شد BPM تنها روی گردش کار متمرکز است و هدف آن بهینه‌سازی، بهبود و خودکارسازی فرایندهای کسب‌وکار است؛ اما ERP روی یکپارچگی (اطلاعات داخلی و خارجی در توابع کسب‌وکار) متمرکز است. یک ERP را می‌توان به‌عنوان سیستمی مشاهده کرد که شامل برخی از قابلیت‌های BPM از قبل پیکربندی‌شده است. با توجه به قابلیت‌های فعلی مجموعه‌های ERP و BPM موجود در بازار، هنگامی‌که بخواهید یک دیدگاه واحد از سازمان خود داشته باشید، ERP بهترین خدمات را به شما ارائه می‌دهد. اما این موضوع را به خاطر داشته باشید که اگر شما یک سازمان بسیار بزرگ هستید و بودجه و زمان کافی برای پیاده‌سازی ERP دارید، این راه‌حل مناسبی است اما تضمین‌کننده هم نیست زیرا نرخ موفقیت پروژه‌های ERP بسیار پایین است. شرایطی را در نظر بگیرید که شما از یک سیستم ERP در سازمان خود استفاده می‌کنید اما برای تحقق اهداف خود در حوزه‌ی موردنظر شما در سیستم‌های ERP یا برنامه‌های کسب‌وکارتان مواردی وجود دارد که ناگزیر مجبور به استفاده از BPM خواهید بود. درواقع BPMS و ERP مکمل یکدیگر هستند، بگذارید با مثال بیان کنیم:
-
فرایندهای اصلی کسب‌وکار، خودکار کردن آن‌ها باعث کسب سود قابل‌مشاهده و سریع است، اما این فرایندها با حوزه‌ی فعلی ERP یا برنامه‌های کاربردی کسب‌وکار شما مطابقت ندارند، استقرار آن‌ها به معنای خرید راه‌حل‌های جدید کسب‌وکار است و هزینه‌ی آن‌ها ازنظر تعداد واقعی فرایندها یا کاربران مربوطه متناسب نیست.
مثال: شما از ERP برای امور مالی و حسابداری استفاده می‌کنید، مایلید هزینه‌های خرید و زمان پردازش فاکتورهای تأمین‌کننده خود را بدون سرمایه‌گذاری در خرید یک ERP گران‌قیمت کاهش دهید. بنابراین شما تصمیم می‌گیرید با استفاده از یک ابزار BPM، یک گردش کار برای پیگیری و بررسی درخواست‌های خرید خود و یک فرایند برای استفاده از یک سیستم بدون نیاز به کاغذبازی و مدیریت فاکتورهای خود استفاده کنید.
مثال دیگر: شما برای مدیریت فروش خود از ERP استفاده می‌کنید. با این کار تعداد اعضای تیم فروش شما کاهش می‌یابد، بسیاری از تماس‌های ورودی مشتری را از دست می‌دهید و شکایت‌های مشتری شما به‌درستی پیگیری نمی‌شود. برای بهبود سریع رضایتمندی مشتریان خود، تصمیم می‌گیرید با استفاده از یک ابزار BPM، برخی فرایندهای اصلی مانند فرایند تماس‌های ورودی و فرایند دیگری مانند مدیریت ادعاهای مشتری را پیاده‌سازی کنید.
مثال دیگر: شما یک نرم‌افزار حقوق و دستمزد دارید، اما برای افزایش کارایی و افزایش رضایت کارکنان باید چندین فرایند منابع انسانی را نیز خودکار کنید، مانند مدیریت افراد تازه‌وارد، هزینه‌های کارمندان، مشوق‌های فروش، ارزیابی سالانه … که در این مورد هم از BPM استفاده خواهید کرد.
-
فرایندهای کسب‌وکار متقابل عملکردی که شامل چندین بلوک از سیستم اطلاعاتی یا بسیاری از بازیگران مانند مشتریان، تأمین‌کنندگان، شرکا … هستند:
مثال: شما می‌خواهید یک فرایند سفارش و تحویل مشتری شامل ثبت سفارش توسط مشتری در پورتال، کنترل در دسترس بودن محصول مثلاً SAP ERP، ردیابی سفارش در ابزار CRM، نظارت بر تحویل در SAP، در صورت انجام تأخیر در پردازش، ایجاد هشدار در داخل ابزار CRM و ارسال هشدار به مشتری … شما تصمیم می‌گیرید برای بهینه‌سازی زمان پردازش و بهبود رضایت مشتری، فرایند BPM را برای مرتبط کردن و نظارت بر این عملیات پیاده‌سازی کنید.
-
گردش کارهای پیچیده‌ای که به دلایل فنی، سازمانی یا مالی نمی‌توانید با ابزار فعلی خود آن‌ها را تحقق ببخشید از ابزار BPM استفاده می‌کنید.
مثال: سفارشات مشتری شما، قبل از تأیید شدن باید توسط چند نفر بررسی شود و تعداد زیادی بررسی برای انجام وجود دارد. این بررسی‌ها منحصر به شعبه‌ی شما است و در سایر شرکت‌های تابعه گروه یکسان نیست. آن‌ها در راه‌حل گروه IT پیاده‌سازی نشدند. بنابراین شما تصمیم می‌گیرید یک فرایند BPM برای مدیریت آن‌ها به‌کارگیرید.
-
فرایندهای مرتبط با اسناد که شامل نقش بسیاری از بازیگران در فرایند است.
مثال: در زمینه‌ی بیمه، رسیدگی به خسارت نیاز به جمع‌آوری و مدیریت اسناد متعدد دارد و چندین بازیگر را درگیر می‌کند: بیمه‌گذار، مدیران، کارشناسان … اجرای فرایند مستندسازی اسناد با ابزار BPM می‌تواند این فرایند را بهبود بخشد، تعاملات را به یکدیگر مرتبط کند، زمان پردازش را کاهش داده و رضایت بیمه‌شدگان را بهبود بخشد.
جمع‌بندی
در ERP ما با یک پایگاه داده یکپارچه سروکار داریم و حول داده‌ها متمرکز هستیم بنابراین بیشتر به دنبال شفافیت داده‌ها، بهره‌وری بیشتر و سرعت هستیم. در BPMS ما با فرایندهای موجود در ارتباطیم و بیشتر برای ما کارایی منابع، دقت و سرعت در انجام وظایف و فرایندها مدنظر است. با توجه به مقایسه‌ی ERP و BPMS و توضیحاتی که بیان شد، می‌توان به این نتیجه که رسید که استفاده از BPMS ها زمانی که سازمان ازنظر بلوغ سازمانی، هزینه و زمان آمادگی لازم را نداشته باشند که در بیشتر سازمان‌های ایرانی نیز این شرایط صدق می‌کند؛ و از سویی به دلیل اینکه شاید سازمان تنها نیاز به بهینه‌سازی فرایندهای یک بخش از سازمان خود داشته باشد و اکثر سازمان‌های ایرانی در مقیاسی هستند که بهینه‌سازی فرایندها با BPMS می‌تواند پاسخگوی نیاز بهبود عملکردی آن‌ها باشد، BPMS بهترین راه‌حل جایگزین برای ERP است. نرم‌افزار BPMS جریان نیز این قابلیت را دارد که متناسب با نیاز سازمان شما فرایندها را در BPMS پیاده‌سازی کند و هر زمان که نیاز به تغییر و یا به‌روزرسانی فرایندها بود به‌راحتی با زمان و هزینه‌ی بسیار پایین‌تر از سیستم‌ها و ماژول‌های ERP تغییرات موردنظر شما را اعمال کند. بااین‌وجود آنچه اهمیت دارد هدف و نیاز سازمان شماست. بنابراین توصیه‌ی ما به شما تماس با مشاوران ما قبل از هرگونه تصمیم‌گیری در انتخاب سیستم سازمانی خود برای اطمینان بیشتر و تصمیم‌گیری هوشمندانه است.
مقایسه‌ی برخی از ویژگی‌های ERP و BPM
|
مشخصات |
ERP |
BPM |
|
تمرکز |
سازمان‌هایی که بر اساس توابع عملکردی و تراکنش‌ها کار می‌کنند. |
سازمان‌هایی که با فرایندها کار می‌کنند. |
|
حوزه |
برخی از نواحی سازمان |
تمامی نواحی سازمان |
|
اقدام |
منتظر اقدامی است که کاربر انجام می‌دهد | نقش‌ها و وظایف را برای هر کاربر تعریف می‌کند، در صورت عدم انجام وظایف در زمان برنامه‌ریزی‌شده به‌سرعت هشدارها را تغییر می‌دهد. |
| اجرا | باید توسط ماژول‌ها یا گروه‌هایی از ماژول‌های کامل شده اجرا شود، این کار تدریجی انجام نمی‌شود. | می‌توان آن را به‌تدریج، یعنی ابتدا یک فرایند و سپس یک فرایند دیگر انجام داد. |
| پیاده‌سازی، سفارشی‌سازی و تغییرات | پیچیده و کند است، به افرادی با دانش خاص و سازنده نیاز دارد. | آسان، بدون برنامه‌نویسی، تنها پیکربندی می‌شود و کار با آن بسیار قابل‌درک است. |
| هزینه | بالا |
پایین |
بدون دیدگاه