در این مقاله قصد داریم در مورد منطق تصمیم گیری به صورت ساختار یافته در مدیریت فرایند صحبت کنیم. منطق تصمیم گیری در مدل فرایند تشریح می کند که چگونه خروجی تصمیم از ورودی ها تشکیل شده است که این کار را می توان با استفاده از بیان مقادیر نشان داد که ممکن است رسمی باشند و به زودی مشاهده خواهید کرد که لازم نیست حتما به صورت رسمی باشند.
روش های تشخیص منطق تصمیم گیری در DMN :
ما می توانیم منطق تصمیم گیری را به روش های مختلف در DMN تعریف کنیم که به شرح زیر می باشد:
1. تعریف منطق تصمیم گیری به صورت بیان تحت اللفظی مثلا از طریق متن یا حروف
اولین روش تشخیص منطق تصمیم گیری، از طریق ارائه متن می باشد، یعنی می توان منطق تصمیم گیری را توسط یک متن عادی و ساده انگلیسی مشخص کرد. یعنی منطق تصمیم گیری به صورت غیر رسمی، به صورت متن بیان می شود و این کار باعث می شود تا آزادی عمل زیادی برای تصمیم گیری باقی بماند. با این وجود نمودارهای الزامات تصمیم، تصویر کلی از ساختار تصمیم را برای فرد بیان می کنند.
منطق تصمیم گیری
وقتی درباره درخواست کننده تصمیم صورت می گیرد، به داده های درخواست کننده مانند درجه اعتباری به اسناد پشتیبانی نیاز داریم. شکل فوق یک سناریو در مورد اجاره یک آپارتمان برای زندگی در یک منطقه شهری بزرگ می باشد که برای هر ساختمان چند تا درخواست کننده وجود دارد. پس برای اجاره چنین آپارتمانی باید درخواست ارسال کرد و صاحب خانه ممکن است یک منطق تصمیم گیری داشته باشد که به صورت بیان متنی زیر می باشد:
«درخواست کننده زندگی مشترک پایدار و درجه اعتباری خوبی داشته باشد و همچنین قصد نداشته باشد که هیچ حیوان خانگی را نگهداری کند و تمام اسناد پشتیبان آن واقعی باشد و در ضمن فرد بسیار خوبی باشد.»
واضح است که متن فوق، فقط به صورت اطلاع رسانی منطق تصمیم گیری است و نمی تواند توسط نرم افزار اجرا و درک شود و فقط تصمیم گیرنده انسانی می تواند از آن استفاده کند اما با این حال نمودارهای الزامات تصمیم به ما نشان می دهد که به چه داده هایی برای تصمیم گیری نیاز است و ارائه متنی بیان می کند که چه چیزهایی را باید در نظر داشت تا تصمیم گیرنده انسانی بتواند تصمیم خود را بگیرد.
2. همچنین می توان از طریق راه های رسمی تری برای بیان منطق تصمیم گیری استفاده کرد
مانند از طریق کد زبان برنامه نویسی مورد علاقه فرد. در DMN می توان از زبان بیان دوستانه (FEEL) Friendly Enough Expression Language استفاده کرد. مثال زیر مربوط به محاسبه درآمد کلی شما می باشد که مبتنی بر درآمد ناخالص و وضعیت حقوقی شما صورت می گیرد.
در شکل فوق مشارکت های اجتماعی دو ورودی دارد که درآمد ناخالص و وضعیت حقوقی فرد است و بیان تصمیم به زبان FEEL بیانگر این می باشد که اگر فرد حقوق گیرنده متاهل باشد، در این صورت برگشت درآمد ناخالص در 0.35 ضرب می شود و در غیر این صورت برگشت درآمد ناخالص در 0.42 ضرب می شود که در این تصمیم کدگذاری شده است و به صورت ساده تر می توان کل درآمد را مشخص کرد:
مشارکت های اجتماعی – درآمد ناخالص = کل درآمد
مدل سازی تصمیم یا (DMN (Decision Model and Notation
3. منطق تصمیم گیری را می توان با جداول تصمیم نشان داد که قبلا آن را بررسی کردیم.
جداول تصمیم در واقع توسط زبان FEEL ایجاد شده اند. پس FEEL زبان متنی برای نشان دادن جداول تصمیم می باشد و همچنین در زمان استفاده از ابزار خاصی، ورودی یا خروجی را بیان می کند. روشی که اغلب برای منطق تصمیم گیری مورد استفاده قرار می گیرد، جداول تصمیم هستند که به صورت دسته بندی رسمی تشخیص بیان ورودی ها و خروجی ها می باشند که به صورت قوانین سازمان دهی شده اند و این قوانین تعیین می کنند که خروجی ها چگونه از ورودی ها به دست می آیند. جداول تصمیم چندین عنصر دارند که عبارتند از:
• اسم جدول
• جدول تصمیم ممکن است که چندین ورودی داشته باشد و وقتی ورودی ها مهم نباشند از نماد “-” استفاده می شود و بدین معناست که هر نمادی که اینجا باشد، درست می باشد.
• همچنین ورودی ها دامنه هایی دارند که دامنه ها شامل محدوده های باز و بسته هستند. محدود باز ]1,10[ به این معناست که تمام اعداد بزرگتر از 1 و کوچکتر از 10 را شامل می شود که شامل اعداد صحیح 2 تا 9 می شود. محدوده بسته (1,10) فقط محدوده اعداد بین 1 و 10 را شامل می شود. علاوه بر انواع داده ساده و شمارشگرها نیز وجود دارد و تمام انواع داده را می توان در زبان BPMN پیدا کرد.
• مجموعه خروجی ها وجود دارد که معمولا به صورت یک ستون هستند. همانطور که قبلا گفته شد می توانند بیشتر از یک ستون نیز باشند.
• Hit policy جدول تصمیم که در مقاله بعدی به آن خواهیم پرداخت.
از این رو جدول تصمیم را می توان با زبان FEEL نشان داد که به صورت یک فرمول ترکیبی می باشد و یا می توان آن را به صورت تصویری نشان داد که این ارائه تصویری زبان FEEL در DMN می باشد که به آن زبان بسته بندی شده نیز می گویند.
ساختار جدول تصمیم در منطق تصمیم گیری به صورت زیر می باشد:
• در هر ردیف یک قانون وجود دارد.
• اگر بخواهید می توانید از بیان ربط (Conjunctive Expression) در داده ورودی استفاده کنید که یعنی برای داده، پایان منطقی وجود دارد و می توان این کار را بر روی چندین ردیف اعمال کرد. حال منظور از بیان ربط چیست؟ به ردیف سه شکل زیر توجه کنید. در اینجا اگر سن درخواست کننده بین 31 تا 65 سال باشد و فرد استخدام شده باشد، در این صورت شایستگی اولیه کارت اعتباری مثبت خواهد بود ولی اگر به ردیف پنجم همین شکل توجه کنید یعنی اگر سن درخواست کننده بیش از 65 سال باشد، خروجی منفی است. البته باید به این نکته توجه کرد که این مثال فقط جنبه آموزشی دارد.
• ستون خروجی ها
4. علاوه بر روش های فوق، منطق تصمیم گیری را می توان با کمک گرفتن تعریف کرد.
تصمیم می تواند دانش کسب و کار را با مقادیر ورودی و با دریافت خروجی از آنها فراخوانی کرد. کمک گرفتن از سمت تصمیم به سمت دانش کسب و کاری انجام می شود و اتفاقی که رخ می دهد، این است که مقادیر ورودی جداول تصمیم به عنوان پارامترهایی از دانش کسب و کار منتقل می شوند و مقادیر برگشتی از طریق دانش کسب و کار تصمیم دریافت می شود. برای درک بهتر این موضوع می توانید از مثال زیر استفاده کنید.
در شکل فوق، قوانین شایستگی، دانش کسب و کاری هستند که در منطق تصمیم گیری داخل جدول تصمیم تعریف شده اند و شکل زیر عامل تحریک می باشد که مبتنی بر شایستگی اولیه کارت اعتباری رخ می دهد.
پس منطق تصمیم گیری شامل اطلاعات درونی می باشد و این اطلاعات بیانگر این است که برای تشخیص شایستگی اولیه کارت اعتباری باید از دانش کسب و کار مربوط به قوانین شایستگی کمک گرفت. همچنین باید نگاشتی از ورودی تصمیم که یعنی AppAge به سن درخواست کننده (Applicant age) نگاشت شده است یعنی از اطلاعات ذخیره شده در سن درخواست کننده استفاده می کند و آن را به دانش کسب و کار مربوط به قوانین شایستگی به صورت ورودی AppAge منتقل می کنیم. وضعیت اشتغال درخواست کننده (Applicant.EmploymentStatus) برای EmpStatus استفاده می شود. در این حالت می توان اطمینان حاصل کرد که ورودی های تصمیم به درستی به قوانین شایستگی منتقل می شوند.
امید است که مطالعه این مقاله در خصوص منطق تصمیم گیری مورد توجه شما خوانندگان گرامی قرار گرفته باشد.
بدون دیدگاه