در این مقاله قصد داریم به صورت دقیق و ساختار یافته به نمودارهای الزامات تصمیم بپردازیم. نمودارهای الزامات تصمیم، مهمترین عنصر مدلسازی تصمیم می باشد و تصمیم گیری از طریق چندین مجموعه ورودی و مجموعه خروجی گرفته می شود و اساسا تصمیم گیری به این صورت است که معمولا هر تصمیم می تواند بیش از یک مقدار خروجی داشته باشد. تصمیم گیری منطق بر منطق تصمیم گیری صورت می گیرد اما منبع آن می تواند از دانش کسب و کار (Business Knowledge) باشد. دانش کسب و کار شامل دانش نحوه تصمیم گیری است. در واقع دانش کسب و کار شامل منطق تصمیم گیری نیز می باشد یعنی دانش کسب و کار می تواند توسط تصمیم های مختلف استفاده شود، پس می توان منطق تصمیم گیری را در دانش کسب و کار مشخص کرد و تصمیمات مختلف می تواند از منطق تصمیم گیری استفاده کنند. لغات مورد استفاده در منطق تصمیم گیری باید با دقت انتخاب شوند چون عناصر نمودارهای الزامات تصمیم شامل دانش کسب و کار هستند که به واسطه آن منطق تصمیم گیری توسط تصمیمات مختلف استفاده می شود. وقتی گفته می شود که منطق تصمیم گیری از دانش کسب و کار استفاده می کند یعنی از دانش کسب و کار سرچشمه گرفته است و از نظر فنی دانش کسب و کار، منطق تصمیم گیری را فراخوانی می کند و داده ورودی برای تصمیم گیری به دانش کسب و کار منتقل می کند و دانش کسب و کار، خروجی تصمیم را مشخص می کند.
عناصر مهم نمودارهای الزامات تصمیم :
عناصر دیگری برای مدل سازی تصمیم یا DMN و یا نمودارهای الزامات تصمیم وجود دارد که عبارتند از:
1 – داده ورودی (Input Data): داده ورودی، داده مورد استفاده برای تصمیم گیری را کدگذاری می کند و می تواند توسط یک برچسب به مدلسازی متصل شود که در زمان همبستگی بین مدل های تصمیم و مدل های فرایند به صورت دقیق تر به آن خواهیم پرداخت.
2 – منابع دانشی (Knowledge source): منابع دانشی، دلیل تصمیمات را نشان می دهند و برای مستندسازی تصمیمات مورد استفاده قرار می گیرند که شامل مقررات حقوقی (Legal regulation)، سیاست های کسب و کار (Business policies) خاصی که در حال حاضر اجرا می شوند و همچنین متخصصان انسانی (Human experts) هستند. از منابع دانشی می توان در نمودارهای الزامات تصمیم استفاده کرد ولی منطق تصمیم گیری را کدگذاری نمی کند اما می تواند نشان دهد که منطق تصمیم گرفته شده چیست؟ و چرا یک تصمیم مطابق با آنچه که در نمودارهای الزامات تصمیم قرار داده شده است، تصمیم گیری می شود؟
یک مثال واقعی از نمودارهای الزامات تصمیم :
شکل زیر یک مثال واقعی از نمودارهای الزامات تصمیم می باشد. تصمیم شماره یک (Decision 1) از یک منبع دانشی استفاده می کند که منبع دانشی شماره یک به آن متصل شده است و این منبع به پیش نیاز قانونی (Authority Requirement) وصل شده است. از این رو تصمیم به منبع دانشی و پیش نیاز قانونی متصل شده است. اما در این مثال مشاهده می کنید که خروجی یک تصمیم به عنوان ورودی برای تصمیم دیگر استفاده می شود. پس در اینجا خروجی شماره دو به عنوان ورودی برای تصمیم شماره یک استفاده می شود و می توان از این ابزار استفاده کرد تا به یک ساختار پیچیده جبری برای تصمیم گیری برسیم که در آن تصمیم های زیر گروه با استفاده از اطلاعاتی که در تصمیمات استفاده می شود، در تصمیم های اصلی مشارکت می کند. سپس تصمیم شماره دو، از داده ورودی (Input Data) استفاده می کند. همچنین از منطق تصمیم گیری دانش کسب و کار استفاده می کند که آن هم به یک منبع دانشی متصل شده است. پس وقتی تصمیم شماره دو گرفته می شود، داده خروجی به عنوان ورودی تصمیم شماره یک استفاده می شود. تصمیم شماره یک از ارزش دریافتی تصمیم شماره دو استفاده می کند تا تصمیم گیری را انجام دهد. تصمیم با استفاده از یک پیش نیاز دانشی که با فلش خط چین نمایش داده شده است، یک دانش کسب و کار را فرا می خواند. داده های ورودی، اطلاعات را برای تصمیم گیری ها فراهم می کنند که به پیش نیازها، پیش نیازهای اطلاعاتی (Information Requirement) گفته می شود و همگی وابستگی هایی هستند که در نمودارهای الزامات تصمیم از آنها استفاده می کنیم. مدل سازی سازمان (Modeling Organization)
مثال کارت اعتباری – یک مثال دیگر از نمودارهای الزامات تصمیم :
در مثال کارت اعتباری از سن درخواست کننده و وضعیت کارمند به عنوان ورودی تصمیم استفاده می شود و تصمیم مبتنی بر شایستگی آن نهاد و یک سند حقوقی گرفته می شود. اما در اینجا دو تا پیش نیاز قانونی دیگر وجود دارد که در ارتباط با سیاست شایستگی و یک سند خواسته حقوقی می باشد. این دو عنصر مدلسازی، مدل را با اطلاعات مضاعف آنها غنی تر می کند و تاثیر یک قانون را در یک تصمیم نشان می دهد.
همان طور که قبلا مشاهده کرده اید تصمیم می تواند یک ساختار درونی داشته باشد یا می تواند از یک منطق تصمیم گیری که توسط یک دانش کسب و کار برای آنها مهیا شده است، استفاده می کند که در شکل زیر تصمیم Determine Basic Credit Card Eligibility با دو ورودی Applicant age و Applicant Employment Status می باشد که این ورودی ها در آینده در اختیار دانش کسب و کار قرار می گیرد. تصمیم گیری قوانین شایستگیRules Eligibility دانش کسب و کار را فرا می خواند. دانش کسب و کار در نمودارهای الزامات تصمیم، منطق تصمیم گیری را اعمال می کند و خروجی را ارائه می دهد که همان خروجی تصمیم می باشد.
در نمودارهای الزامات تصمیم منابع دانشی به جای اینکه به تصمیم متصل باشد، به دانش کسب و کار متصل است زیرا منطق تصمیم گیری در درون دانش کسب و کار قرار دارد. از این رو دارای پیش نیازهای قانونی Eligibility policyو Legal Document می باشد. هر زمان یک تصمیم در نمودارهای الزامات تصمیم، یک دانش کسب و کار را فرا می خواند، در این صورت پیش نیازهای قانونی باید از دانش کسب و کار استفاده کنند. به همین خاطر دانش کسب و کار شامل منطق تصمیم گیری نیز می باشد.
تصمیم گیرنده و مالک تصمیم در نمودارهای الزامات تصمیم :
همچنین ویژگی های سازمانی را می توان در نمودارهای الزامات تصمیم نشان داد که از طریق مکانیزم ویژگی ها انجام می شود که قبلا در مدلسازی فرایند آن را دیدید. پس هر تصمیم در نمودارهای الزامات تصمیم می تواند به تصمیم گیرنده (Decision maker) و مالک تصمیم (Decision owner) مرتبط شود. تصمیم گیرنده در نمودارهای الزامات تصمیم، شخص یا نقشی است که تصمیم را در یک فرآیند کسب و کار عملیاتی می گیرد و مالک تصمیم در نمودارهای الزامات تصمیم، شخص یا نقشی است که در واقع مسئول تصمیم می باشد که ممکن است رئیس یک بخش باشد که مالک تصمیم هایی است که توسط افراد این بخش گرفته می شود.
شکل زیر، یک تصویر از سیستم Signavio می باشد که به تعیین شایستگی اولیه کارت اعتباری می پردازد که در اینجا تصمیم گیرنده عنصری از بخش کارت اعتباری می باشد و مالک تصمیم، رئیس بخش بررسی کارت اعتباری است.
حال قصد داریم ویژگی های سازمانی در نمودارهای الزامات تصمیم در یک سناریو را شرح دهیم که این سناریو در مورد بیرون کشیدن سرمایه از بانک می باشد. به این صورت است که یک کاربر تمایل دارد 9 هزار یورو از حساب بانکی خود بیرون بکشد. بانک باید تصمیم بگیرد که آیا این وجوه باید برای کاربر تامین شود یا خیر. ابتدا باید به نمودارهای الزامات تصمیم و یا ساختار تصمیم توجه کرد که در اینجا به صورت سه تصمیم مدلسازی شده است که دو تصمیم از این سه تصمیم به عنوان زیر گروه ایی از تصمیم بررسی درخواست باز پس گیری وجوه هستند و یکی از تصمیم های زیر گروه به کافی بودن منابع مالی حساب درخواست کننده می پردازد و این که آیا درخواست کننده اعتبار کافی دارد یا نه. پس این تصمیم به تشخیص اعتبار کاربر می پردازد. پس می توان داده ورودی را به تصمیم اضافه کرد. پس لازم است که شاخص نیز وجود داشته باشد که در این مثال چند هزار یورو است و باید وجوه را فراهم کرد. با دانستن مقدار و ورودی تصمیم که میزان منابع مالی می باشد، می توان اطمینان حاصل کرد که منابع مالی کافی وجود دارد یا نه. پس این دو داده برای تصمیم گیری پیرامون کفایت منابع مالی، ورودی هستند. داده مربوط به مقدار منابع مالی یا ورودی مقدار به صورت ورودی برای تصمیم بررسی درخواست برداشت می باشد که این داده در این تصمیم استفاده شده است. پس یک داده وجود دارد که در تصمیم های مختلف از آن استفاده شده است. تصمیم شناسایی اعتبار بر این است که بررسی کند آیا شخص، شخص معتبری است یا خیر که نیاز به سه تا ورودی دارد: اسناد، ملیت و سن مشتری. این شکل بخشی از نمودارهای الزامات تصمیم هستند که به تصمیم ها، ساختار و ورودی آنها می پردازد.
همچنین در نمودارهای الزامات تصمیم می توان منابع دانشی را تعریف کرد که با اضافه کردن قانون حقوقی صورت گرفته است و بیانگر این است چگونه اعتبار درخواست کننده در نمودارهای الزامات تصمیم شناسایی کرد.
همچنین برای هر یک از تصمیم های فوق باید منطق تصمیم گیری را تعریف کرد که در مقاله بعدی قصد داریم به این موضوع در نمودارهای الزامات تصمیم بپردازیم. امید است مطالعه این مقاله در مورد آشنایی با نمودارهای الزامات تصمیم مورد توجه شما خوانندگان گرامی واقع شده باشد.
بدون دیدگاه