در این مقاله قصد داریم بررسی می کنیم که منظور از زیر فرایندها (Sub-Processes) چیست؟ در مقاله های قبلی در مورد فعالیت هایی صحبت کردیم که ساختار درونی نداشتند و به آنها در BPMN فعالیت های تجزیه ناپذیر یا وظیفه (Atomic tasks) گفته می شود. همچنین در مورد جریان توالی، درگاه ها، جریان های کنترل شده و تعدادی از رویدادها را با استفاده از اپلیکیشن سناریوی فرایند تکمیل سفارش مورد بررسی قرار دادیم که یک فرایند پیچیده به نظر می رسد. لازم به ذکر است که هر مدل فرایند باید در یک صفحه استاندارد قرار بگیرد و در آن صفحه باید خوانا باشد. هدف از این کار این است که مدل سازی فرایند فقط درک مشترکی را فراهم کند تا ذینفعان بتوانند آن را درک کنند.
کاربرد استفاده از زیر فرایندها:
مدل های فرایند با صدها عناصر مختلف بسیار مناسب نیستند و تقریبا غیر قابل درک می باشند. پس ابزارهای مختلفی در BPMN در سطح مدل برای حل این پیچیدگی وجود دارد و اولین ابزاری که می توان مدل های بسیار بزرگ را تقسیم بندی کرد، رویدادهای متصل کننده (Link Events) می باشد. اگر مدل در فضای مناسب جا نشود می توان بین چندین صفحه تقسیم شود و از رویدادهای متصل کننده استفاده کرد که جریان توالی آن را در یک نقطه قطع می کند و دوباره در همان نقطه اجازه اتصال را می دهد.
رویدادهای مرزی در زیر فرایندها (boundary events on sub process bpmn)
در قسمت اول فرایند درست بودن سفارش بررسی می شود تا سفارش تایید شود. سپس فرایند را قطع کرده که برای این کار از یک برچسب معنی دار استفاده می شود و نشان دهنده حالتی است که فرایند به تایید سفارش رسیده است. در شکل فوق برچسب تایید سفارش در یک نقطه از زمان بررسی و تایید شده است. در قسمت دوم فرایند یک رویداد میانی وجود دارد که نشان دهنده شروع و ادامه فرایند در صفحه دیگر است. هر دو رویداد میانی یک برچسب یکسان دارند که نشان دهنده این است که در این نقطه از زمان اتصال باید برقرار شود و سپس فرایند به صورت عادی ادامه پیدا کند. لازم به ذکر است که رویدادهای اتصال کننده از نوع میانی هستند چون آنها در ابتدا و انتهای فرایند نیستند و در وسط فرایند قرار دارند. رویدادهای متصل کننده هیچ مسیر خروجی ندارند. در سمت چپ شکل بالا رویداد رهاسازی میانی (throwing intermediate event) هیچ مسیر خروجی ندارد و رویداد دریافتی (Catching intermediate event) هیچ مسیر جریان توالی ورودی ندارد. معمولا رویدادهای میانی مسیر ورودی یا خروجی دارند از این رو در وسط فرایند قرار می گیرند. پس استفاده از رویدادهای متصل کننده اولین ابزار برای قطع کردن فرایندها می باشد و سپس باید اطمینان حاصل کرد که فرایند قرار است در چند صفحه تقسیم شود. اما معمولا این کار باعث درک بهتری نمی شود چون یک فرایند بزرگی وجود دارد که در طول چندین صفحه تقسیم شده است و بسیار مناسب به نظر نمی رسد. بنابراین BPMN زیر فرایندها را پیشنهاد می دهد و فعالیت های خاصی می باشند که ساختار درونی دارند. بنابراین دو نوع فعالیت وجود دارد: 1) وظیفه هایی که واحدهای تجزیه ناپذیر کار هستند و ساختار درونی ندارند. 2) زیر فرایندها، فعالیت هایی هستند که ساختار درون فرایندی دارند. زیرفرایندها می توانند شامل فرایندهای دیگر باشند. پس زیر فرایندها تجزیه سلسله مراتبی را فراهم می کنند که برای غلبه بر پیچیدگی بسیار مفید هستند. در مدل های دیگر، ماژول هایی وجود دارد که این ماژول ها خود نیز از ماژول های دیگری ساخته شده اند که این تجزیه سلسله مراتبی مانند یک تجزیه درختی از فرایند پیچیده را نشان می دهد.
زیر فرایندهای بسته شده (Collapsed Sub-processes):
زیر فرایندها می توانند بسته شده یا collapsed باشد که در آن ساختار درونی فرایند کاملا مخفی است و از آن می توان برای فاکتور گرفتن استفاده کرد. از این زیر فرایندها بدون در نظر گرفتن ساختار فرایند می توان به عنوان یک فعالیت در فرایند استفاده کرد. یک زیرفرایند بسته یا Collapsed Sub-processes به مدل دیگری از فرایند ارجاع داده می شود و لازم به ذکر است که نمی توان چندین ارجاع به یک زیر فرایند صورت بگیرد ولی در فعالیت های فرا خواندنی می توان چندین ارجاع به یک فرایند را داشت. پس زیر فرایندها از نوع بسته یا collapsed به صورت شکل زیر با برچسب زیر فرآیند و یک نشان گر در وسط نمایش داده می شوند. از این رو از زیر فرایندها می توان در فرایندهای کسب و کار استفاده کرد و سپس تمام ویژگی های مربوط به فرایند را به صورت درونی مخفی کرد.
حال قصد داریم ابتدا در مورد ویژگی تجزیه سلسله مراتبی با استفاده از یک مثال ساده صحبت کرد. همان طور که مشاهده می کنید از زیر فرایندها می توان مانند فعالیت های عادی استفاده کرد که زیر فرایند B یک ساختار درونی دارد که می تواند خود یک زیر فرایند دیگر باشد. بنابراین زیر فرایند B می تواند شامل زیر فرایندهای دیگر باشد.
همچنین می توان از یک درخت برای ارائه تجزیه سلسله مراتبی استفاده کرد که در آن از رویدادها صرف نظر می شود. A و C یک وظیفه تجزیه ناپذیر می باشند که ساختار درونی ندارند و درخت را تا جایی می توان ادامه داد که فقط وظیفه تجزیه ناپذیر (Atomic tasks) باقی بماند.
زیر فرایندهای جمع شده (Expanded sub-processes):
زیر فرایندهای جمع شده یا زیر فرایندهای باز شده، ابزاری برای مشخص کردن بخش های فرایند کسب و کار هستند که از نظر منطقی به هم تعلق دارند. این نوع زیر فرایندها ساختاری را مخفی نمی کنند بلکه در زمان استفاده ساختار خود را به نمایش می گذارند. در شکل زیر مثالی از زیر فرایند باز شده را مشاهده می کنند.
همچنین می توان از زیر فرایندها از نوع باز شده استفاده کرد تا کل ساختار درونی آن را نشان داد که از نقطه نظر مدل سازی فرایند بسیار مفید می باشد.
حال قصد داریم مفهوم زیر فرایندها را در اپلیکیشن سناریوی خود مورد بررسی قرار دهیم. شکل زیر، بخشی از فرایند سفارش می باشد، در آن ساختاری وجود دارد که از نظر منطقی چگونه اجرا می شوند. بخش تهیه و خرید از طریق دو تامین کننده انجام می شود که دارای ساختار XOR می باشد و در ارتباط با هدف مدل سازی تامین کننده ها و راهی که مواد تشکیل می شود ممکن است به هم ربطی نداشته باشند که اگر این بخش به فرایند ربط نداشته باشد، می توان آن را با یک زیر فرایند مخفی کرد. اگر چه در مدل فرایند، فعالیت هایی که در یک نقطه از زمان نشان داده شده اند، به پیچیدگی فرایند اضافه می شود و می توان این پیچیدگی ها را حذف کرد که برای دست یافتن به این هدف می توان از زیر فرایندها استفاده کرد.
پس قرار است این ساختار با استفاده از زیر فرایندها از نظر تعداد گره ها، فعالیت ها و درگاه ها نیز کاهش پیدا کند.
در شکل فوق مشاهده می کنید که ساختاری شامل 4 فعالیت، 2 درگاه و تعدادی مسیر جریان توالی ورودی می باشد که می توان تمام این ساختار را در یک زیر فرایند collapsed مخفی کرد. پس پیچیدگی مدل فرایند کاهش یافت و هنوز هم اطلاعاتی منتقل می شود که در آن لحظه از زمان برای تامین مواد لازم باشد و می توان محصول را تولید کرد. بنابراین منطق فرایند مانند قبل از بین نرفته است و به صورت جزئی نشان داده شده است.
همچنین می توان از زیر فرایندها از نوع باز شده استفاده کرد که می توان نشان داد بخشی از فرایند از لحاظ منطقی به یکدیگر تعلق دارند. اما با این وجود هیچ مانعی را به ساده سازی فرایند و مخفی سازی اضافه نمی کند. حتی از نظر ساختاری کمی به پیچیدگی اضافه می کند اما یک ارائه تصویری از بخشی از فرایند که به هم تعلق دارند، نشان می دهد.
لازم به ذکر است که زیر فرایندها نیازمند به یک اسم مخصوص به خود هستند.
انواع زیر فرایندها:
به طور کلی انواع زیر فرایندها به شرح زیر می باشد:
• زیر فرایندهای جمع شده (Expanded sub-processes)
• زیر فرایندهای باز شده (Collapsed sub-processes)
امید است که مطالعه این مقاله در مورد زیر فرایندها در فرایندهای کسب و کار برای شما عزیزان مفید باشد.
){kind=link}
بدون دیدگاه